جزیره قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس یکی از بینظیرترین مقاصد گردشگری ایران است. این جزیره که در استان هرمزگان واقع شده، ترکیبی شگفتانگیز از طبیعت بکر، فرهنگ غنی و تاریخ کهن را در خود جای داده است. قشم بهخاطر جاذبههای طبیعی منحصر به فردش، از جمله دره ستارگان، جنگلهای حرا، غارهای خوربس و سواحل زیبا، شهرت جهانی دارد. علاوه بر طبیعت، بازارهای سنتی، صنایع دستی و غذاهای محلی جزیره، تجربهای متفاوت از فرهنگ جنوب ایران را برای گردشگران رقم میزند.
جاذبه های گردشگری قشم
گنبد نمکی نمکدان
کوه نمکی یا کوه نمکدان در جنوبغربی جزیره قرار دارد. ارتفاع این کوه مخروطیشکل تا ۳۹۷ متر (قلهٔ کوه نمکدان) میرسد. ساختار نمکی این کوه از انباشته شدن صخرههای آذرین با رسوبات تشکیل شدهاست. کوه گنبد نمکی با بقایای معادن نمک باستانی و چشمههای آب شور، به خودی خود یک «اثر تاریخی طبیعی دیدنی» با امکانات آموزشی و تفریحی را بهوجود آوردهاست.گنبد نمکی نمکدان، تنها گنبد نمکی در جزیره قشم است که از میان دماغه جنوب، تا قدیس سلخ و دماغه شمال غربی تا قدیس باسعیدو بالا آمدهاست و در نقشه تقریباً دایره ای شکل است. بام گنبدی دارای توپوگرافی نامنظم است و دیواره آن بسیار پرشیب میباشد. در بخش جنوبی گنبد نمکی نمکدان، غارهای نمکی بسیار زیبا و شگفتانگیزی وجود دارد که ارتفاع تا ۲۰ متر نیز اندازهگیری شدهاست. سقف غار بوسیله قندیلهای فراوان پوشیده شدهاست که با گذشت زمان در اثر نفوذ آب تغییر شکل میدهند. از میان غارهای نمکی زیبا و عجیب، آب زیر زمینی دائمی نیز جریان دارد که در تمام طول سال جاری است و در دامنه کوه به صورت چشمه نمکی است که منظره بسیار دیدنی را ایجاد میکند.
دره چاه کوه
دره چاه کوه یکی از جاذبههای طبیعی جزیره قشم است. این دره در فاصلهٔ ۷۰ کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهو شرقی بخش شهاب قرار داشته و بخشی از ژئو پارک قشم میباشد. دره چاهکوه به عمق ۱۰۰ متر نمایشی از فرسایش سنگهای رسوبی است و بخشی از ژئوپارک قشم محسوب میشود که به تأیید یونسکو رسیدهاست.
دره ستارگان
روستای برکهخلف در فاصله پنج کیلومتری از ساحل جنوبی جزیره قشم واقع شده و در شمال آن، دره ستارگان قرار دارد. اهالی منطقه این روستا را «استاله کفته» مینامند، اما نام دره ستارگان برای این پدیده کمنظیر زمینشناسی رایج شده است.ویژگیهای منحصربهفرد دره، شامل ستونها، حفرهها و شکلهای فرسایشی متنوع، باعث میشود که بادهای تند هنگام عبور از میان آنها صداهای خاصی تولید کنند. به همین دلیل، مردم محلی معتقدند که با تاریک شدن هوا، این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه است و از ورود به آن در شب خودداری میکنند.
دره ستارگان در واقع ناحیهای فرسایشیافته است که توسط آبهای سطحی، رگبارهای فصلی و بادهای شدید شکل گرفته است. فلات اولیه در بخش شمالی دره هنوز نسبتاً دستنخورده باقی مانده و ارتفاع آن بین ۷ تا ۱۵ متر از کف دره است. جنس این لایهها ماسهسنگ با سیمان آهکی سست و پر از پوستههای فسیلی است. مخروطهای نوکتیز، ستونها و ستونکهای فرسایشی، آرکها، تیغهها و دیوارههای نواری از جمله چشماندازهای دیدنی این دره هستند. به دلیل سست بودن لایهها، پس از هر بارندگی شدید، تغییرات محسوسی در شکل و مورفولوژی دره مشاهده میشود.
غار خربس
غار خربس در جنوب جزیره و پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد. در دل ارتفاعات روستای خربس، آثاری از معماری صخرهای دیده میشود که به عقیده برخی از محققین، نیایشگاه پیروان مهرپرستی و با پرستشگاه آناهیتا (خدای آب) بودهاست.
دژ پرتغالیها
آثار دژ (قلعه) پرتغالیها در شهر قشم و دژهای دیگری در خاور لافت، موسوم به دژهای نادری که با توپهای بزرگ آن روزگار مجهز بودهاست در قشم دیده میشود. این دژ، وظیفه پشتیبانی قلعه هرمز را بر عهده داشته که شامل تأمین آب شیرین برای قلعه پرتغالیها در هرمز بودهاست. بنای این قلعه در ۱۶۲۱ میلادی باعث شد شاه عباس اقدام به جنگ ضد پرتغالیها و اخراج آنان از کنارههای خلیجفارس نماید.
ژئوپارک قشم
ژئوپارک قشم، نخستین ژئوپارک خاورمیانه، از سال ۱۳۸۵ به شبکه جهانی ژئوپارکهای تحت حمایت یونسکو پیوسته است. حفاظت از این ژئوپارک و ژئوسایتهای آن با همکاری جوامع محلی و تحت نظارت مدیریت ژئوپارک قشم و برنامههای آموزشی انجام میشود. این ژئوپارک یکی از جاذبههای مهم گردشگری استان هرمزگان است و در غرب جزیره قشم قرار دارد. منطقه ژئوپارک از شرق به روستاهای طبل و سلخ، از غرب به روستای گوری و از شمال و جنوب به سواحل جزیره محدود میشود.
چشمه کارگاه
چشمه معدنی سولفوره و شور کارگاه در میانه و هسته مرکزی ساختار تاقدیسی مجاور بندر ماهیگیری سلخ (میدان گاز طبیعی سلخ، معروف به برهوت) واقع شدهاست. آب این چشمه (چند لیتر در ثانیه) پس از نهشته شدن بخشی از مواد معدنی سیاهرنگ همراه در محل تظاهر، موجب تغذیه بیشتر آب شور در آبراهه موجود این محل بوده و در اطراف و بستر آبراهه اخیر نیز رسوبات فراوان نمک گذاشته میشود.
چشمه گوری
چشمه گوری در قسمت غربی جزیره قشم، نزدیک به روستایی به نام گوری قرار دارد. آب این چشمه معدنی است و گفته میشود آب آن کمی شور و اندکی گرم حدود ۳۰ درجه سانتیگراد است.
رسوبات زمینشناسی این منطقه از «واحد گوری» تشکیل شدهاند. طبق منابع، ضخامت این رسوبات حدود ۱۰۰ متر است و لایههای زیرین شامل انیدریت و نمکهای سازنده سازندهای گچساران میشوند. به خاطر ترکیبات معدنی موجود (احتمال وجود سولفاتها و سولفورها) برخی کارشناسان احتمال میدهند که آب چشمه گوری ممکن است خواص درمانی داشته باشد
پارک کروکودیل قشم
اولین و بزرگترین پارک کروکودیل خاورمیانه در جزیره قشم قرار دارد. این پارک در کیلومتر هفت بزرگراه قشم–درگهان واقع شده و همهروزه از ساعت ۸ صبح تا ۷ عصر پذیرای بازدیدکنندگان است، که امکان بازدید در طول روز را برای گردشگران فراهم میکند.
پارک کروکودیل نوپک در سال ۱۳۸۹ توسط خانم مژگان روستایی تأسیس شد و بهعنوان نخستین مرکز پرورش و نگهداری کروکودیل در خاورمیانه شناخته میشود. در آغاز، هشت کروکودیل از آسیای میانه وارد این مجموعه شدند و امروزه تعداد آنها به بیش از صد عدد رسیده است. این پارک علاوه بر پرورش کروکودیل، به صادرات آنها نیز میپردازد که منبع درآمدی برای توسعه و نگهداری مجموعه محسوب میشود.
کروکودیلهای پارک در سنین مختلف، از یک تا ۲۷ سال، نگهداری میشوند و در محیطی مناسب زندگی میکنند تا بازدیدکنندگان بتوانند از نزدیک با رفتار و زیستگاه آنها آشنا شوند. یکی از شاخصترین ساکنان این پارک، گاندو یا همان کروکودیل ایرانی (کروکودیل پوزهکوتاه) است. این خزنده بزرگترین گونه ایران به شمار میرود و طول آن در برخی موارد به ۳.۵ متر میرسد. ویژگی بارز گاندو نسبت به سایر کروکودیلها، پوزه پهن و دندانهای مشخص آن است؛ هر طرف فک بالا ۱۹ دندان و فک پایین ۱۵ دندان دارد.
اگر علاقمند به سفر زمینی به جزیره قشم هستید مقاله شهرها و اقامتگاه های مسیر جاده ای به قشم را مطالعه کنید